Zaczęliśmy zwiedzanie od ekspozycji dotyczącej najstarszych pisanych i materialnych śladów obecności Żydów w polskiej historii - zgody na osiedlenie, wymiana handlowa (również handel niewolnikami), świadczenie różnorodnych usług, a nawet hebrajskie napisy na najstarszych polskich monetach.
Kolejnym etapem historii był okres rozkwitu społeczności żydowskiej w średniowieczu kiedy to na przykład krakowska gmina żydowska stała się największą i najbardziej wpływową gminą w Europie Środkowej. Żydzi byli w tym czasie urzędnikami królewskimi, lekarzami, bankierami, kupcami. Ale jednocześnie byli separowani od pozostałej części społeczeństwa chociażby przez prawo zamieszkania jedynie w wydzielonych dzielnicach czy szereg zakazów dotyczących życia publicznego. Ciekawą formą prezentacji historii są umieszczone na ścianach sal wystawowych fragmenty różnego rodzaju dokumentów, opowieści, tekstów żydowskich mędrców i rabinów. Przy poznawaniu zwyczajów handlowych mogliśmy się też dowiedzieć nie tylko co sprzedawano, ale też co z kupionych produktów przyrządzano.
Przy okazji opowieści o historii przewodnik opowiadał nam również o zwyczajach, codziennym życiu oraz religii. Duże wrażenie zrobiła na nas rekonstrukcja synagogi z Gwoźdźca wybudowanej w VII wieku a zniszczonej w 1914 roku. Podziwialiśmy jej bogato zdobione wnętrze i poznaliśmy symbolikę większości malowideł.
Po rozbiorach Żydzi polscy stali się obywatelami trzech różnych zaborów, w których obowiązywały różne prawa, również te ich dotyczące. Przykładowo w zaborze rosyjskim musieli zrezygnować nawet ze swoich tradycyjnych strojów, również tych uroczystych. Podobnie jednak jak Polacy starali się zachować swoja kulturę. Na ten okres przypada powstawanie organizacji żydowskich, stowarzyszeń i prasy. Żydzi uczestniczyli też w zbrojnych powstaniach a także w walce o niepodległość Polski.
Powoli zbliżyliśmy się do czasów już prawie nam współczesnych o mogliśmy "wybrać się" na żydowskie ulice miast i miasteczek w niepodległej Polsce, zajrzeć do kawiarni, kabaretu czy kina. Poznaliśmy też sylwetki ważnych przedstawicieli polskiej kultury którzy byli Żydami.
Ekspozycja poświęcona okresowi II wojny światowej była tak mroczna i ponura jak czasy których dotyczyła. Pokazywała życie w gettach, wywóz i zagładę zdecydowanej większości społeczności polskich Żydów. Wielu z nas widziało to wszystko na własne oczy.
Okres powojenny choć znacznie jaśniejszy, też do optymistycznych nie należał a zwłaszcza czas po 1968 roku kiedy to z Polski wyjechała znaczna część tych, którzy ocaleli z Holokaustu. Również ten fragment naszej wspólnej historii ma swoją ekspozycję w Muzeum. Historia najnowsza niesie jednak trochę optymizmu - kilkudziesięciotysięczna społeczność żydowska bez przeszkód może kultywować swoją tradycję i religię będąc jednocześnie normalnymi polskimi obywatelami.
Na prawdę po tym co zobaczyliśmy i usłyszeliśmy trudno zrozumieć jak to możliwe, że przez tak długi czas mając obok niezwykłą i piękną kulturę tak na prawdę niczego o tej kulturze nie wiemy.
